Het verschil tussen een geestelijke aandoening en tekenen van veroudering

Geschreven door Stannah

Als onze dierbaren ouder worden is het soms lastig om in te schatten of sommige symptomen normale tekenen van veroudering zijn of indicaties voor een geestelijke aandoening. Bijna twintig procent van alle 55-plussers is wel eens naar de huisarts geweest met psychische klachten. Toch krijgt één op de drie geen goede vervolgbehandeling. Met de juiste kennis en waakzaamheid kan een hoop leed worden voorkomen.

Geestelijke gezondheidsproblemen bij ouderen

Geestelijke gezondheidsproblemen bij ouderen worden vaak in één adem genoemd met cognitieve stoornissen en dementie, met name de ziekte van Alzheimer. In 2015 waren er in Nederland ruim 260.000 65-plussers met Alzheimer en dit zal volgens Stichting Alzheimer Nederland de komende jaren behoorlijk toenemen. In 2050 leven in Nederland naar schatting meer dan een half miljoen mensen met een vorm van Alzheimer.

Minder besproken aandoeningen zijn depressies en stemmingsstoornissen. Toch heeft meer dan vijf procent van de ouderen hiermee te maken. Klachten worden vaak niet gediagnosticeerd en dus ook niet behandeld. Ze gaan veelal gepaard met angst, wat weer kan leiden tot dwangmatig verzamelen, fobieën en obsessief-compulsieve stoornissen.

Ziekte of veroudering?

Verstandelijke veranderingen, zoals vergeetachtigheid, komen veel voor bij ouderen. Het is echter wel belangrijk om het verschil te kunnen signaleren tussen simpelweg iets vergeten en aanhoudende vergeetachtigheid of zelfs extreme angst. The Senior Living Blog from A Place for Mom, een Amerikaanse blog voor senioren en hun dierbaren, heeft een lijst gemaakt met tien symptomen die kunnen wijzen op een geestelijke aandoening.

1. Somberheid of depressieve gevoelens die langer dan twee weken aanhouden
2. Sociale isolatie; verlies van interesse in dingen die je voorheen leuk vond
3. Onverklaarbare vermoeidheid, energieverlies of slaapstoornissen
4. Verwarring, desoriëntatie, problemen met de concentratie of met het nemen van een beslissing
5. Toe- of afname van eetlust; gewichtsveranderingen
6. Geheugenverlies, in het bijzonder problemen met het kortetermijngeheugen
7. Gevoelens van minderwaardigheid, onterechte schuldgevoelens, hulpeloosheid; zelfmoordgedachten
8. Fysieke problemen die niet te verklaren zijn: pijn, constipatie etc.
9. Veranderingen in uiterlijk of qua kleding
10. Problemen met het betalen van de vaste lasten of werken met getallen in het algemeen

Het kan soms moeilijk zijn om te dealen met bovenstaande symptomen, maar het is wel belangrijk dat je actie onderneemt. Aarzel niet als het om de gezondheid van een dierbare gaat en neem contact op met een therapeut of psychiater als je één of meerdere symptomen denkt te herkennen.

Mogelijke triggers voor psychische klachten

Er zijn veel mogelijke oorzaken voor psychische klachten bij ouderen. De fysieke en mentale stress die het verouderingsproces met zich meebrengt kan leiden tot angsten en depressies, maar vaak liggen de werkelijke problemen dieper verborgen. Een aantal mogelijke triggers voor psychische klachten zijn:

• Fysieke beperkingen
• Ernstige aandoeningen (bijvoorbeeld, hart- en vaatziekten of kanker)
• Dementie
• Lichamelijke klachten die invloed kunnen hebben op het geheugen en de emoties (bijvoorbeeld klachten aan de schildklier of de bijnieren)
• Verandering van de woonomgeving (bijvoorbeeld bij de verhuizing naar een zorginstelling)
• Een dierbare die ziek is of zelfs overleden
• Bijwerkingen van medicijnen
• Alcohol- of drugsgebruik
• Slecht eten; te weinig vitaminen en mineralen

Ouderen melden fysieke klachten wel, maar gaan een gesprek over geestelijke ongemakken vaak uit de weg. Het gevolg is dat het moeilijk is om de juiste diagnose te vast te stellen en de juiste behandeling in te zetten. Toch is het noodzakelijk om hulp te zoeken als jouw dierbare symptomen van geestesziekten ervaart. Er zijn tal van zorgverleners die bereid en in staat zijn om te helpen. Neem bijvoorbeeld contact op met Senior Beter. Zij zijn gespecialiseerd in dit soort klachten. Als familie kunnen jullie samen met de zorgverlener grote stappen maken richting een gezonde oude dag.