Wereld Beroerte Dag: preventie, behandeling en focus op de toekomst.

Geschreven door Stannah

Wist u dat:

Een beroerte iedereen op elke leeftijd kan overkomen?

Op 29 oktober is het Wereld Beroerte Dag. Dit jaar heeft het Europese programma Stroke Alliance for Europe (Beroerte Alliantie voor Europa) preventie centraal staan. Wereld Beroerte Dag is een mooie gelegenheid om over beroertes te praten. Wat zijn de oorzaken, symptomen en behandelingen? In dit artikel gaan wij kijken naar alles wat met een beroerte te maken heeft.

Wist u dat:

Een beroerte wereldwijd een van de meest voorkomende doods- en invaliditeitsoorzaken is?

Wanneer iemand een beroerte krijgt heeft dit invloed op de persoon zelf, maar ook op familie, vrienden en de gemeenschap. Hierdoor is steun vanuit naasten belangrijk en een logisch gevolg. Nog belangrijker is het voorkomen van een beroerte. Wat zouden we kunnen doen om een beroerte te voorkomen?

Maar eerst, wat is een beroerte precies?  Welke verschillende soorten beroertes bestaan er? Wat moet u doen wanneer u denkt dat iemand een beroerte heeft? Allemaal vragen die wij in dit artikel beter gaan bekijken. Tot slot zullen wij kijken herstel van een beroerte en toekomst met een beroerte.

Inhoudsopgave

• Feiten over beroertes
• Wat is een beroerte?
• Verschillende soorten beroertes
• Wist u dat 90% van de beroertes verbonden zijn aan 10 vermijdbare risico’s?
• Wat te doen als iemand een beroerte heeft?

Feiten over beroertes

Wat is een beroerte?

Men spreekt van een beroerte wanneer de bloedtoevoer naar een deel van de hersenen wordt afgesneden.  De hersenen krijgen niet de zuurstof of voedingsstoffen die ze nodig hebben, waardoor ze niet meer goed functioneren of zelfs beginnen af te sterven. Wanneer hersencellen afsterven, gaan de capaciteiten die door dat deel van de hersenen worden gecontroleerd verloren. Het hangt er dus vanaf welk deel van de hersenen wordt beïnvloed. Aantasting kan zowel invloed hebben op ons geheugen al onze spieren. Een beroerte kan op elk moment bij iedereen voorkomen.

Een beroerte kan door twee oorzaken gebeuren:

• Een bloedvat dat naar de hersenen leidt wordt door een stolsel geblokkeerd
• Een bloedvat dat naar de hersenen leidt barst

Verschillende soorten beroertes

Er bestaan twee soorten beroertes veroorzaakt door één enkel bloedvat die de bloedtoevoer naar de hersenen beïnvloedt:

1. Ischemische beroerte – De meest voorkomende vorm van beroerte, ongeveer 80% van de beroertes wereldwijd.

Een ischemische beroerte wordt veroorzaakt doordat slagaders die naar de hersenen extreem vernauwd zijn, of omdat er een bloedstolsel de bloedtoevoer blokkeert. Een bloedstolsel kan worden gevormd door:

• Vetophopingen (plaquette) die zich in de aderen samenvoegen.
• Een bloedstolsel dat wordt gevormd in het lichaam, vaak in het hart. Het stolsel wordt door het lichaam gepompt en nestelt zich in zeer smalle hersenaderen.

2. Hemorragische beroerte – een acute aandoening waardoor er een abrupte verstoring van de doorbloeding van de hersenen plaatsvindt.

Een hemorragische beroerte kan verschillende oorzaken hebben, die allemaal beginnen met een bloedvat in de hersenen dat lekt of scheurt. De volgende oorzaken zijn allemaal mogelijk:

1. Ongecontroleerde hoge bloeddruk (hypertensie)
2. Overbehandeling met antistollingsmiddelen (bloedverdunners)
3. Zwakke plekken in de wanden van uw bloedvaten (aneurysma’s)

Hoewel er 2 belangrijke manieren zijn waarop een beroerte kan plaatsvinden, kan het deel van de hersenen dat door een beroerte wordt beïnvloed, en de omvang van het getroffen hersenweefsel zeer verschillend zijn.

Elke beroerte is uniek, maar een beroerte heeft een vergelijkbare invloed op mensen.

Hieronder volgen enkele voorbeelden:

Rechterhersenhelft

De rechterkant van onze hersenen controleert de linkerkant van ons lichaam. Wanneer een beroerte de rechterkant van de hersenen beschadigt, zal dit daarom effect hebben op de linkerkant van het lichaam.

Echter, de rechterhersenhelft is ook de meer artistieke en creatieve kant van onze hersenen. Verbeelding, intuïtie, inzicht, kunst en muzikaal bewustzijn gebeuren allemaal aan de rechterkant. Dat betekent dat als een beroerte dit deel aantast, het de volgende resultaten met zich mee brengt:

• Verlamming aan de linkerkant van het lichaam
• Snelle, nieuwsgierige gedragsstijl
• Zichtproblemen
• Geheugenverlies

Linkerhersenhelft

Net zoals de rechterhersenhelft de linkerkant van ons lichaam controleert, zo controleert de linkerhersenhelft de rechterkant. Terwijl de rechterkant van het brein echter meer artistiek en creatief is, is de linkerkant meer academisch en logisch. De linkerkant stuurt het analytisch denken, de logica, de taal, het redeneren, het schrijven, de cijfers en het wetenschappelijk denken. Dat betekent dat als een beroerte de linkerhersenhelft aantast, het de volgende resultaten kan hebben:

• Verlamming aan de rechterkant van het lichaam
• Trage, voorzichtige, gedragsstijl
• Spraak-/taalproblemen
• Geheugenverlies

Hersenstam beroerte

De hersenstam bevindt zich net boven de ruggengraat en verbindt deze met de hersenen. Vanwege zijn vitale positie kan een beroerte in de hersenstam invloed hebben op vitale functies, zoals ademhalen en het kloppen van het hart. Afhankelijk van de ernst van de beroerte kan deze ook de spraak en het gehoor aantasten. Het is mogelijk dat de persoon dan in een ‘opgesloten’ toestand blijft waarbij over het algemeen deze niet in staat is om te spreken of om het lichaam onder de nek te bewegen.

Bron: https://www.neuroscientificallychallenged.com/glossary/brainstem/

Cerebrovasculair accident (CVA)

Bron: Source: http://brainmadesimple.com/cerebellum.html

Een cerebrovasculair accident of CVA is een minder voorkomende vorm van een beroerte. Het kan op beide bovengenoemde manieren gebeuren, maar een CVA zorgt ervoor dat een deel van het cerebellum volledig van bloed wordt beroofd.

Het cerebellum wordt ook wel de kleine hersenen genoemd, dit gedeelte ligt in de achterste schedelgroeve en is voornamelijk verantwoordelijk voor motoriek. Dit gedeelte heeft invloed op onze:

• Houding
• Evenwicht
• Coördinatie
• Spraak

Als de bloedvaten die het cerebellum voeden geblokkeerd raken kunnen deze een beroerte veroorzaken. Hoewel de symptomen van deze vorm van beroerte niet-specifiek lijken en vaak genegeerd worden, kan wanneer onbehandeld, een herseninfarct levensbedreigend zijn.

De Hartstichting heeft een informatieve folder gemaakt met informatie over goede zorg na een CVA/TIA. Deze kunt u via deze link bekijken.

Wist u dat 90% van de beroertes verbonden zijn aan 10 vermijdbare risico’s?

In 2017 was de slogan van de Wereld Beroerte dag: Wat is uw reden om een beroerte te voorkomen?

Ze richtten zich op bewustwording van de kleine dingen die we kunnen doen om beroertes te voorkomen. De slogan zette mensen aan het denken over hun dierbaren die ook door de gevolgen getroffen zouden worden als zij zelf een beroerte zouden krijgen. Wie zouden dat voor u zijn? En wat kunt u doen om ervoor te zorgen dat u er nog jarenlang voor die mensen bent?

Hieronder hebben wij 10 risicofactoren van een beroerte op een rijtje gezet. Als iedereen hieraan zou werken, zou 90% van de beroertes vermeden kunnen worden.

1. Indien u een hoge bloeddruk hebt, zorgt u er dan voor dat deze onder controle is.
2. Matige lichaamsbeweging ten minste 5 keer per week. (Wandelen of fietsen bijvoorbeeld)
3. Eet gezond en evenwichtig veel fruit en groenten, weinig zout
4. Verlaag uw cholesterolgehalte
5. Behoudt uw BMI op pijl (of taille/heup verhouding).
6. Stop met roken en vermijd tweedehands rook.
7. Verminder de hoeveelheid alcohol die u drinkt
8. Constateer of u boezem-of atriumfibrillatie heeft en behandel deze indien nodig
9. Verminder uw risico op diabetes
10. Bekijk meer informatie met betrekking tot beroertes (dat doet u nu al!)

Wat te doen als iemand een beroerte heeft?

Elke seconde telt bij een beroerte, daarom kan het herkennen van een beroerte een enorm verschil maken en zelfs een leven redden.

De symptomen van een beroerte komen heel plotseling op. Het ene moment kan de persoon in orde zijn en het volgende moment niet meer. Wanneer u één van deze symptomen ziet, bel dan onmiddellijk 112:

1. Plotselinge verdoving, slapheid of verlies van kracht van het gezicht, arm of been. Vooral aan één kant van het lichaam – u kunt dit controleren door de persoon te vragen om te glimlachen of beide armen op te tillen. Lukt dit niet bel dan 112
2. Plotselinge verwarring, problemen met spreken of begrijpen – klinkt hun spraak verwarrend of onduidelijk?
3. Problemen met duidelijk zien.
4. Plotselinge problemen met lopen, duizeligheid, verlies van evenwicht of coördinatie.

Bel de alarmdiensten zelfs als de symptomen na een paar seconden al verdwijnen. Het zou hierbij kunnen gaan om mini beroertes, dan is er alsnog medische aandacht nodig hebben. Het duurt minuten voordat hersencellen beginnen te sterven, dus hoe sneller u handelt, hoe meer kans u heeft dat ze herstellen.

Samengevat: hoe wel te handelen bij een beroerte en hoe niet?

GOEDE HANDELWIJZE:

• Bell 112
• Noteer het tijdsstip van de eerste symptomen

SLECHTE HANDELWIJZE:

• De persoon in slaap laten vallen
• Eten, drinken en medicatie geven
• Zichzelf naar het ziekenhuis laten rijden

Herstel na een beroerte

De weg naar herstel is voor iedereen anders. Niet iedereen heeft dezelfde effecten van een beroerte ondervonden. Ondersteuning bij het herstelproces kan in het ziekenhuis, in een gespecialiseerde instelling, in de poliklinische zorg of zelfs thuis gebeuren. In sommige gevallen kan het nodig zijn om bepaalde dingen opnieuw te leren om zo de veranderingen die door de beroerte zijn veroorzaakt te compenseren. Het soort en de hoeveelheid therapie die de herstellende persoon nodig heeft is afhankelijk van het effect dat de beroerte op hun heeft gehad.

Vaak is het doel van iemand die hersteld van een beroerte om zoveel mogelijk zelfstandigheid te herwinnen. Dit wordt meestal gedaan door:

• Verbeteren van de mobiliteit
• Het versterken van motorische vaardigheden
• Geheugen en probleemoplossing vaardigheden herstellen
• Werken aan communicatieve vaardigheden door middel van logopedie

Iemand die herstellende van een beroerte is zou haalbare doelen voor zichzelf moeten stellen. Bijvoorbeeld door met eenvoudige dingen te beginnen zoals; persoonlijke verzorging, zelfstandig wassen, aankleden en uiterlijke verzorging.  Het beste is om de aangetaste ledematen meteen weer proberen te gebruiken, om zo snel mogelijk spierkracht op te bouwen en om deze weer in beweging te krijgen. Daarnaast kan de persoon beginnen na te denken over de grotere doelen, willen ze weer gaan werken in de toekomt? En wat zijn de kleinere doelen om hiernaar toe te werken?

De Nederlandse Hartstichting heeft een interessant filmpje gemaakt waarbij u een voorbeeld van een revalidatieproces na een beroerte kunt bekijken:

Ondersteuning van zorgprofessionals en mantelzorgers

Het leven na een beroerte kan ontzettend isolerend zijn.  Mobiliteitsproblemen kunnen voorkomen dat de herstellende naar buiten gaat. Indien de communicatieve vaardigheden zijn aangetast kan een gesprek houden ook zeer frustrerend zijn.

Als u een mantelzorger of dierbare bent van iemand die aan het herstellen is, is vaak het beste wat u kunt doen er voor die persoon te zijn. De sleutel om uit het isolement te komen is andere mensen om ons heen hebben, en hoewel het een lange weg naar herstel kan zijn, zal uw aanwezigheid de last zeker verlichten. Sociale steun is net zo belangrijk voor het herstel als fysiotherapie, zeker omdat de emotionele kant ook moet helen.

Mobiliteitshulpmiddelen

Bij Stannah zien we vaak klanten die worstelen met allerlei omstandigheden die van invloed zijn op mobiliteit en het vermogen om het leven te kunnen leiden. Onze jarenlange ervaring leert dat overlevenden van een beroerte vaak moeite hebben om de trap op en af te gaan, gezien verlamming aan één kant van het lichaam vaak een gevolg is van een beroerte.

De nasleep van een beroerte kan tijdelijke of permanente symptomen veroorzaken, zoals spierzwakte, verlamming en vermoeidheid, dit is afhankelijk van de manier waarop de beroerte de persoon heeft getroffen. Het is mogelijk dat iemand niet meer in staat is om een deel van het lichaam in controle te houden, dit zorgt voor veel onzekerheid bij trapgebruik.

Revalidatie is natuurlijk een belangrijk element op de weg naar herstel. Vaak brengen herstellende zichzelf tijdens de revalidatieperiode in gevaarlijke situaties, door bijvoorbeeld zelf de trap te gebruiken of in bad te stappen. In veel gevallen is zelfstandig gebruik helemaal nog niet mogelijk, dit kan leiden tot gevaarlijke val-ongelukken en extra verwondingen. Een traplift en een inloopdouche kan een toekomstbestendige oplossing bieden om veilig en lang zelfstandig thuis te blijven wonen. Via deze link kunt u ons assortiment mobiliteitsproducten bekijken. Heeft u vragen of advies nodig? Wij staan u graag met onze jarenlange ervaring bij en nemen vrijblijvend contact met u op.

Bronnen:

Hartstichting.nl
World Stroke Organization
The Brain Made Simple

Verder lezen:

Wereld Parkinson Dag: het effect van Parkinson op onze evenwicht en mobiliteit
Wereld Diabetes Dag: handel vandaag, verander de toekomst.
De kracht van de inloopdouche – het belang van persoonlijke zorg op elke leeftijd