De geschiedenis van mobiliteitshulpmiddelen
De ontwikkeling van mobiliteitshulpmiddelen is niet alleen een traag proces, er is ook nog geen sprake van universele toegang
Geschreven door Stannah
Er is nog een lange weg te gaan voordat er werkelijk universele toegang is
Mensen met beperkte mobiliteit gebruiken al eeuwenlang hulpmiddelen om zich te kunnen verplaatsen. Daarom zijn ze van onschatbare waarde voor onze maatschappij.
Mensen met beperkte mobiliteit gebruiken al eeuwenlang hulpmiddelen om zich te kunnen verplaatsen. Daarom zijn ze van onschatbare waarde voor onze maatschappij.
De ontwikkeling van persoonlijke mobiliteitshulpmiddelen was echter niet gemakkelijk en er is nog een lange weg te gaan voordat er werkelijk universele toegang is.
Het is altijd de moeite waard om het bewustzijn te vergroten van het belang van wonen in een meer inclusieve samenleving, waar vrije toegang tot alle gebouwen meer is dan een idealistische visie. Het zou een vereiste moeten worden die daadwerkelijk in de praktijk wordt gebracht en toegankelijk is voor iedereen.
De geschiedenis laat ons zien dat de evolutie richting universele toegang zijn pieken en dalen heeft gehad, maar ondanks alle veranderingen en alle bewustwording blijft deze traag.
Laten we eens gaan kijken naar een beknopte geschiedenis van mobiliteitshulpmiddelen!
Wat is een mobiliteitshulpmiddel?
De evolutie van de bewustwording van mensen met beperkte mobiliteit
Een beknopte geschiedenis van mobiliteitshulpmiddelen
Wat is een mobiliteitshulpmiddel?
De meest voorkomende mobiliteitshulpmiddelen zijn de typische looprekjes en wandelstokken, die als sinds mensenheugenis gebruikt worden. En uiteraard rolstoelen. Er zijn echter veel meer mobiliteitshulpmiddelen die al eeuwenlang worden gebruikt.
Pas in de tweede helft van de 20e eeuw ontstond het werkelijke besef van de noodzaak om fysieke omgevingen aan mensen aan te passen. Zo is het concept van het verwijderen van barrières geleidelijk ontstaan, door de bouw van oprijplaten en liften voor gemakkelijke toegang tot gebouwen en verdiepingen.
Een wandelstok wordt al sinds mensenheugenis door ouderen gebruikt.
Het grote keerpunt in de geschiedenis van mobiliteitshulpmiddelen was in 1974, tijdens de vergadering van de Verenigde Naties over barrièrevrije ontwerpen in New York. Het was de officiële erkenning dat fysieke barrières moesten worden weggenomen, om ervoor te zorgen dat mensen met beperkte mobiliteit volledig en onder gelijke voorwaarden aan alle aspecten van het maatschappelijk leven konden deelnemen. Ook werd gewezen op de noodzaak om architecten, ingenieurs, stedenbouwkundigen en landschapskunstenaars de juiste scholing en opleidingen te geven met betrekking tot universele toegang.
De evolutie van de bewustwording van mensen met beperkte mobiliteit
Belemmeringen die universele toegang verhinderen zijn overal aanwezigz
Tijdens de Middeleeuwen voelde de maatschappij zich niet verantwoordelijk voor mensen met beperkte mobiliteit of een handicap. Daarom kunnen wij tijdens de periode niets vermelden met betrekking tot vooruitgang. Bovendien leefden deze mensen vaak als verschoppelingen in een zeer bijgelovige maatschappij.
In de 15e eeuw richtte koningin Elizabeth van Spanje het eerste ziekenhuis op waar soldaten werden voorzien van prothetische en therapeutische hulpmiddelen, ook ontvingen zij een pensioen. Tijdens haar regeerperiode werden ook instellingen voor kinderen en blinden, doven en gehandicapte mensen opgericht.
In de 18e eeuw – onder invloed van Voltaire en Rousseau – was er een verandering ten opzichte van mensen met een handicap, vanwege een andere mentaliteit: geleidelijk aan begon de samenleving het leven en de wereld te beschouwen als de basis van de menselijke ervaring.
Tegelijkertijd, met de komst van de Industriële Revolutie, begonnen mensen met een handicap of beperkte mobiliteit een verantwoordelijkheid van de samenleving te worden.
In de 19e eeuw begonnen wetenschappers, dankzij de ontwikkeling van de geneeskunde, de mogelijke oorzaken van handicaps te bestuderen.
Tot slot heeft in de 20e eeuw de mentaliteitsverandering ten opzichte van verminderde mobiliteit en handicaps plaatsgevonden als gevolg van de volgende factoren:
- Vooruitgang in de wetenschap;
- Betere voorlichting in de samenleving m.b.t. mensen met een handicap;
- De evolutie van industriële en kapitalistische samenlevingen;
- Door een gebrek aan mankracht waren tijdens de wereldoorlogen en wereldwijde conflicten ook mensen met een fysieke beperkingen nodig om in fabrieken en overheidsinstellingen te werken;
- Sociale bewegingen;
- De opkomst van fysiotherapie als medisch specialisme.
Blijf ons vergezellen tijdens onze reis door de geschiedenis van mobiliteitshulpmiddelen. Wij hebben u nog zo veel meer te vertellen!
De evolutie van de rolstoel
Dit is een tekening van een onbekende Chinese artiest. De tekening komt voor op de eerste pagina van de “Xiao er lun” waar we Confucius (551? B.C – 478? B.C) in een rolstoel zien zitten terwijl hij tegen een kind praat. (Bron: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9529940)
Een van de eerste rolstoelen stamt uit de tijd van Confucius uit de 5e eeuw voor Christus. Het was een zeer primitief ontwerp en diende om mensen met een beperking, die leden onder de beperkte mobiliteit, te helpen.
In 1595 gebruikte koning Felipe II van Spanje een vrij ingenieuze rolstoel voor die tijd, met arm- en voetsteunen.
Koning Felipe II in zijn ingenieuze rolstoel
Maar het was pas in de 18e eeuw dat de eerste rolstoel verscheen die lijkt op de hedendaagse rolstoelen. Deze had twee grote voorwielen en één klein achterwiel aan beide zijden.
18e-eeuwse rolstoel
In de 19e eeuw werden rolstoelen voornamelijk gebouwd uit hout en riet. In de Verenigde Staten werden rolstoelen steeds populairder, vooral onder de veteranen van de Amerikaanse Burgeroorlog en later ook onder de veteranen van de Eerste Wereldoorlog.
19e-eeuwse rolstoel, gemaakt van hout en riet
Het eerste patent op een rolstoel stamt uit 1869. Het was een model met twee handvaten voortgeduwd door achterwielen. Nieuwe modellen zouden zeer snel volgen.
De eerste klaprolstoel werd in 1932 door twee ingenieurs ontworpen. Een van hen had tijdens de Eerste Wereldoorlog een ongeval gehad met een landmijn.
Klaprolstoel uit 1932.
Hoewel de eerste elektrisch aangedreven rolstoel uit 1924 dateert, werd de eerste rolstoelaandrijving in 1950 ontworpen door George Klein. Het doel van deze elektrische rolstoel was om veteranen van de Tweede Wereldoorlog te helpen.
De eerste rolstoelaandrijving werd in 1950 door George Klein ontworpen.
In tegenstelling tot wat er in de Eerste Wereldoorlog gebeurde, zijn veel soldaten die ernstige schade aan hun ruggenmerg hadden geleden, erin geslaagd te overleven. Hierdoor waren er opeens veel meer rolstoelen nodig voor veteranen met lichamelijke beperkingen dan voorheen. In die tijd was er veel vooruitgang in handrolstoelen, maar deze waren echter geen oplossing voor personen met een dwarslaesie, die niet in staat waren een rolstoel te gebruiken zonder de hulp van iemand anders.
Dankzij de steun van de Canadese regering en verschillende wetenschappers is George Klein erin geslaagd om de elektrische rolstoel uit te vinden. Het bestaan van vele soldaten en gehandicapte oorlogsveteranen was van cruciaal belang voor de ontwikkeling van de rehabilitatietechniek.
Naast de uitvinding van de elektrische rolstoel zijn er nog andere ontwikkelingen op het gebied van mobiliteitshulpmiddelen.
(Mobiliteit) scooters
De scootmobiel kwam voor het eerst tot stand eind jaren zestig, begin jaren zeventig. Deze was vrij succesvol en werd gezien als een alternatief voor de elektrische rolstoel. De scootmobiel was ontworpen voor mensen die wél konden lopen, maar die moeilijk lange afstanden te voet konden afleggen vanwege problemen in hun knieën of door artritis.
Oude scootmobiel
De hedendaagse scootmobiel is veel geavanceerder. Deze is elektrisch en heeft oplaadbare batterijen. De afstand die deze kan afleggen varieert van scootmobiel tot scootmobiel, maar in sommige gevallen kunnen ze wel tot 60km op een lading rijden.
Moderne scootmobiel met oplaadbare batterij.
De verscheidenheid aan mobiliteitshulpmiddelen is vrij groot, aangezien er een groeiende bezorgdheid bestaat over ons welzijn en dat van onze dierbaren met beperkte mobiliteit. We willen allemaal genieten van het leven met dezelfde vrijheid en gelijke kansen.
De evolutie van de traplift
De eerste commercieel geproduceerde trapliften werden in de jaren twintig in de Verenigde Staten geadverteerd en verkocht door de Inclinator Company of America. Veel gebruikers waren destijds het slachtoffer van polio.
Historici hebben echter aanwijzingen gevonden naar een traplift die in de 16e eeuw door koning Hendrik VIII werd gebruikt. De koning was van zijn paard gevallen en gebruikte een reusachtige stoel die hem via een touwsysteem de trap op zijn residentie in Londen droeg.
In de 20e eeuw waren verschillende bedrijven bezig met de bouw van liftstoelen en Stannah was de eerste die ze in het Verenigd Koninkrijk produceerde. Alle Stannah trapliften worden vervaardigd in dezelfde fabriek die gevestigd is in Andover, in het Verenigd Koninkrijk.
Deze traplift heeft een revolutie teweeggebracht in de manier waarop mensen met beperkte mobiliteit hun huizen ervaren, omdat trappen voor hen geen obstakel meer vormde.
Traplift te zien in “Witness for the Prosecution”, uit 1957 gebaseerd op een theaterstuk van Agatha Christie.
In de jaren zeventig van de vorige eeuw, werden trapliften gebruikt door mensen met beperkte mobiliteit, bijvoorbeeld een gebrek aan evenwicht of last van kniepijn. De traplift heeft het verschil gemaakt wanneer het aankomt op het voorkomen van valpartijen en op deze manier ernstige verwondingen bij oudere mensen voorkomen.
Een van de eerste modellen van de Stannah traplift uit de jaren 70
Moderne trapliften, zoals Stannah trapliften, kunnen worden ingeklapt zodat ze de trap niet blokkeren, wat inhoudt dat andere mensen die ook gebruik van de trap willen maken dit gemakkelijk kunnen doen.
Stannah, marktleider in trapliften met meer dan 40 jaar ervaring
Er is nog een ander mobiliteitshulpmiddel die wij vaak over het hoofd zien, terwijl die juist zo een grote rol in ons dagelijks leven speelt. Namelijk de personenlift!
De evolutie van de lift
Stannah lift met automatische deuren in een ziekenhuis
Iedere dag maken wij wel gebruik van een lift, ongeacht of we al dan niet mobiliteitsproblemen hebben. Een lift maakt het leven voor iedereen gemakkelijker en ze bestaan al een hele tijd!
De eerste keer dat een lift in de geschiedenis genoemd werd was in de werken van de Romeinse architect Vitruvius, die zei dat Archimedes rond het jaar 236 voor Christus de eerste lift had gebouwd. Deze lift bestond uit een door touwen ondersteunde cabine die door mensen of dieren bediend werd.
Het was echter pas in het jaar 1000, zoals blijkt uit het boek over de geheimen van Ibn Khalaf al – Muradi (uit het islamitische Spanje), dat we een beschrijving zien van het gebruik van een lift als hefwerktuig, met als doel het te gebruiken om een vesting te raken of te vernietigen.
Prototype van een lift uit de 15e eeuw
Rond de 17e eeuw konden er al prototypes van liften in enkele Engelse en Franse gebouwen gevonden worden.
In 1823 bouwden twee Britse architecten – Burton en Hormer – de eerste cabinelift, waarmee ze toeristen vervoerden naar een platform waar ze uitzicht hadden over de stad Londen.
Eerste cabinelift in 1823
In de loop der jaren zijn er andere liften ontstaan maar deze konden nog steeds niet als volledig veilig worden beschouwd. Als één van de touwen brak was er geen beveiligingssysteem dat de val van de lift zou stoppen.
In 1851 creëerde Waterman het eerste prototype van een goederenlift. Het was een platform dat aan een kabel werd bevestigd om goederen en mensen omhoog of omlaag te vervoeren.
Goederenlift door Waterman in 1851
Naarmate er hogere gebouwen werden gebouwd, raakten de mensen gewend aan het idee om geen trappen te hoeven te beklimmen en hierdoor werden liften immens populair.
Stannah is een pionier in de creatie van meer geavanceerde liftmodellen en ontwikkelt sinds 1867 de nodige technologie. Stannah is nooit gestopt met het ontwikkelen van de beste liftmodellen voor zowel mensen als goederen.
Een van de oudste Stannah liften (foto uit 1925)
In 1957 werd het eerste automatische deursysteem voor personenliften gecreëerd, waardoor de lift een zeer praktisch mobiliteitshulpmiddel werd. Deze ontwikkeling maakte de noodzaak van handbediende deuren overbodig.
Er is geen twijfel mogelijk dat na de industriële revolutie, en door de toegenomen bouw van hoge gebouwen en wolkenkrabbers, de lift een mobiliteitsinstrument voor iedereen geworden is. Toch betekent het bestaan van een lift niet dat universele toegang gegarandeerd is.
In de loop van de 20e eeuw waren er nog andere uitvindingen zoals; huisliften en plateauliften, die een revolutie hebben teweeggebracht in de universele en onafhankelijke toegang voor vele mensen. Deze hebben bijgedragen aan het wegnemen van barrières voor mensen met een handicap of beperkte mobiliteit.
Er is echter nog een lange weg te gaan voor een totaal inclusieve samenleving, waar toegang werkelijk universeel zou zijn.