Tweedehands traplift van Stannah: waar wacht u nog op? Slechts 10 beschikbaar!

Tweedehands traplift van Stannah: waar wacht u nog op? Slechts 10 beschikbaar!

Lees meer

Het leven vieren: hoe mondelinge geschiedenis helpt om onze eigen levensverhalen te bewaren

Van levensverhalen die de moeite waard zijn om te bewaren tot talen die dreigen uit te sterven, mondelinge geschiedenis is een manier om onze unieke stemmen en levensverhalen te bewaren en om te beschermen.

Geschreven door Stannah

U heeft vast wel eens iemand ontmoet waarvan u dacht; wat een interessant, mooi, of bijzonder leven heeft die persoon eigenlijk gehad. Het hoeft niet eens iets heel bijzonders te zijn. Elk leven heeft momenten die de moeite waard zijn om te delen en om te bewaren. Maar hoe kunnen we dat het beste aanpakken? Mondelinge geschiedenis geeft ons de kans om die verhalen vast te leggen, te bewaren en om te delen. Dit doen we doormiddel van opgenomen interviews van onze levensverhalen. Ons leven zit vol met verhalen van liefde, verlies, beproevingen en de zoektocht naar geluk; wanneer we deze verhalen niet bewaren verliezen we de levenswijsheid waar iemand een leven over heeft gedaan om op te doen.

Dat betekent ook dat de toekomstige generaties een kans missen om naar het verleden te kijken door de ogen van iemand die het heeft meegemaakt en ervan heeft geleerd.

Het leven vieren: hoe de mondelinge geschiedenis helpt om onze eigen levensverhalen te bewaren

Afhankelijk van het doel, kunnen mondelinge geschiedenisinterviews persoonlijk of formeel zijn. Vaak worden ze gebruikt om juist die verhalen te vertellen van wie onrecht is aangedaan, verkeerd zijn afgebeeld of zelfs uit de geschiedenisboeken zijn gewist. Van verhalen van vrouwenrechtenactivisten tot de strijd van de arbeidersklasse en mensen uit alle lagen van de bevolking die onophoudelijk op zoek zijn geweest naar gerechtigheid en een eerlijke vertegenwoordiging van hun gemeenschap, biedt mondelinge geschiedenis de unieke kans om allerlei soorten levensverhalen in hun eigen woorden te laten vastleggen.

Mondelinge geschiedenis is niet alleen belangrijk om onze levensverhalen te bewaren, het is ook een perfecte manier om onze talen, dialecten en accenten te bewaren. Uit onderzoek is gebleken dat de afgelopen eeuw ongeveer 400 talen zijn uitgestorven – dat is elke drie maanden één taal! Daarom kijken we in dit artikel naar hoe iedereen deze methode kan gebruiken om de verhalen van zijn of haar familie, gemeenschap en cultuur, of zelfs een stervende taal, te bewaren.

Inhoudsopgave:

 

Wat is mondelinge geschiedenis of oral history?

Simpel gezegd: Een manier om individuele herinneringen en ervaringen via een interview vast te leggen.

Deze methode van wetenschappelijk onderzoek naar het verleden dat op basis van gesprekken wordt bewaard en gedeeld, werd in het begin praktisch alleen door wetenschappers gebruikt maar deze methode heeft zich sindsdien tot ver buiten de academische wereld verspreid.

Tegenwoordig worden dit soort interviews vaak gebruikt om iemands standpunten over belangrijke historische gebeurtenissen, hun stemmen en gekoesterde herinneringen en zelfs hun unieke persoonlijkheden, te helpen bewaren. Geschiedenis is niet alleen een willekeurige verzameling van gebeurtenissen uit het verleden die we kunnen lezen in stoffige encyclopedieën – het is zoveel meer dan dat! Het is ons collectieve geheugen en zoals velen al eerder hebben gezegd, is het een van de beste manieren om het heden te begrijpen.

“Geschiedenis is niet alleen een willekeurige verzameling van gebeurtenissen uit het verleden die we kunnen lezen in stoffige encyclopedieën – het is zoveel meer dan dat!

En het mooie is dat iedereen een oral history interview kan opzetten! Het enige dat u nodig hebt is een script met vragen, een opnameapparaat en iemand om te interviewen!

Onze herinneringen

De generatiekloof overbruggen

Mondelinge geschiedenis geeft jongere en oudere generaties de kans om de bekende generatiekloof te overbruggen door herinneringen en levensverhalen met elkaar te delen.

Een mooi voorbeeld van hoe de mondelinge geschiedenis kan helpen om verschillende generaties met elkaar te verbinden, werd in 2015 door StoryCorps gecreëerd onder de naam “The Great Thanksgiving Listen”. Jonge Amerikanen werden uitgedaagd om een oudere volwassene uit te kiezen om te interviewen. Ze konden het gesprek gemakkelijk opnemen met hun mobiele telefoon en deze zou later worden bewaard in het StoryCorps Archief in de Library of Congress. Dit initiatief, dat begon als een uitdaging van StoryCorps’ oprichter Dave Isay, was in eerste instantie gericht op middelbare scholieren, maar ontwikkelde zich al snel tot een grotere beweging, waaraan iedereen met een interesse in mondelinge geschiedenis en verhalen vertellen, kon deelnemen. Via deze link kunt u hier een Engelstalig filmpje over bekijken.

Doe mee aan een oral history project

Mondelinge geschiedenisprojecten zijn vooral gericht op het behouden van levensverhalen, zodat huidige en toekomstige generaties de kans krijgen om de geschiedenis vanuit een ander perspectief te bekijken. Tegenwoordig zijn er prachtige oral history projecten waar iedereen een deel van kan uitmaken of die eenvoudig online te volgen zijn.  Of iemand nu geïnteresseerd is in het luisteren naar alle ongelooflijke verhalen die er zijn, of u wilt uw eigen levensverhaal kwijt, of het verhaal van iemand anders, er zijn verschillende oral history projecten waar we bij betrokken kunt raken. Hier zijn een paar voorbeelden:

Ongekend bijzonder

Ongekend bijzonder is een Oral History project waar levensverhalen van vluchtelingen die de afgelopen 40 jaar naar Nederland zijn gekomen.  U kunt hier maar liefst 248 verhalen beluisteren, een schat aan kennis en een prachtig historisch document voor alle komende generaties. Werkelijk ongekend bijzonder.

Een Oral history project

Mondriaansfonds: Centrum Sprekende Geschiedenis

Het Centrum Sprekende Geschiedenis heeft als voorlopig doel: “het leveren van een actieve bijdrage aan het verzamelen, bewaren, toegankelijk maken en presenteren van oral history materiaal rond uiteenlopende thema’s en groepen.” Mede dankzij projecten zoals “Ongekend Bijzonder” is dit centrum ontstaan. Bekijk verschillende samenwerkingsprojecten zoals: Ontwikkeling Nationaal Knooppunt Oral History Sprekende geschiedenis.

Verteld Verleden

Verteld Verleden is een communicatieplatform waar iedereen die geïnteresseerd is in Oral History terecht kan.  Voor zowel inspiratie als voor informatie. Verteld Verleden werkt nauw samen met IT’ers en archiefbeheerders om collecties in Nederland toegankelijker te maken. Helaas is de website niet helemaal actueel, maar u kunt wel contact opnemen met de organisatie voor meer informatie.

Podcasts & Mondelinge geschiedenis

Nadat u uw interview heeft afgenomen is het tijd om na te denken over hoe u deze kunt delen. Tegenwoordig kiezen steeds meer mondelinge historici om dit via podcasts te doen. Dat is begrijpelijk want voor oral history kunnen podcasts een open deur zijn om miljoenen mensen mee te bereiken. Op deze manier worden alle verhalen die opgenomen en bewaard worden in archieven die slechts door weinigen gehoord worden, nu gedeeld via podcasts en beluisterd door mensen over de hele wereld.

Tegenwoordig kun je vrijwel overal online podcasts vinden, van uw favoriete blogs tot nieuwsorganisaties die u volgt. Voor degenen die het fenomeen “podcast” nog niet kennen: podcasts zijn een reeks audiobestanden die online te luisteren zijn. Deze zijn op verschillende apparaten te beluisteren:

  • Met een iPhone of iPad heeft u toegang tot de podcast-app van Apple;
  • Met een Android-apparaat kunt u de Google Play Music-app gebruiken
  • Ook Spotify heeft verschillende podcast waar u van kunt genieten

Podcasts enOral history

Mondelinge geschiedenis: een manier om bedreigde talen te behouden?

Het zijn niet alleen levensverhalen die dankzij Oral History bewaard worden, het kan ook zeker behulpzaam zijn bij het bewaren van talen die dreigen uit te sterven.  Hoewel dit niet het belangrijkste doel van mondelinge geschiedenis is, kunnen de interviews ook worden gebruikt om te helpen bij de bescherming en de bewustwording van bedreigde talen. Ze zeggen dat in het middelpunt van elke mondelinge geschiedenis een menselijke stem staat die de moeite van het horen waard is, en wat is een betere manier om een stervende taal te helpen behouden dan deze op te nemen terwijl je naar iemands levensverhaal luistert?

UNESCO-onderzoekers denken dat van de 7.000 talen die vandaag de dag in de wereld gesproken worden, de helft tegen het einde van de eeuw zal zijn uitgestorven. Als iemand in uw familie of in uw gemeenschap een bedreigde taal spreekt, dan is het wellicht een goed idee om hem of haar te interviewen. Op deze manier wordt de bedreigde taal in de notulen opgenomen, zodat anderen die kunnen horen en, wie weet, zelfs belangstelling hebben om deze te leren en zo in leven te houden!

Bedreigde talen bewaren

We weten dat het een kleine stap is. Maar als genoeg mensen deze kleine stap zetten dan kunnen we er misschien wel in slagen om de bewustwording voor dit probleem te vergroten en het onschatbare culturele erfgoed van deze talen te beschermen.

Tips voor een mondeling geschiedenisinterview

Bent u geïnteresseerd om zelf een mondelinge geschiedenis project te beginnen? Of wilt u gewoon weten hoe u dat het beste zou kunnen aanpakken? Hier zijn enkele tips die u, voor én tijdens het interview kunnen helpen.

Oral history interview

Vóór het interview: een paar dingen om over na te denken

  • Begin met een klein achtergrondonderzoek naar de persoon die u van plan bent om te interviewen, de onderwerpen die u wilt behandelen en hoe deze zich verhouden tot het leven van die persoon.
  • U kunt de persoon die u wilt interviewen ook vragen of u hem of haar kunt ontmoeten voor een pre-interviewgesprek, zodat u een beter idee krijgt van welke vragen u kunt stellen.
  • Afhankelijk van wie u interviewt, is het een goed idee om schriftelijke toestemming te krijgen van de persoon in kwestie om het interview later over verschillende platformen te kunnen delen.
  • En uiteraard moet er ook een script komen met de vragen die u wilt stellen, zodat u niet afdwaalt tijdens het gesprek.

Interview: welke vragen kunt u stellen?

Ieders levensverhaal is natuurlijk uniek, maar tijdens een mondeling geschiedenisinterview zijn er een paar veelvoorkomende onderwerpen, zoals familietradities, opgroeien, belangrijke historische gebeurtenissen die de persoon misschien hebt meegemaakt, zoals het einde van de Tweede Wereldoorlog of belangrijke gebeurtenissen in de lokale geschiedenis. Hier zijn enkele vragen die u zou kunnen stellen:

  • Wat weet u nog van uw jeugd?
  • Hoe was het om op te groeien in de jaren ’50?
  • Wat voor werk deed u?
  • Waren er belangrijke politieke veranderingen toen u opgroeide?
  • Waar bent u het meest dankbaar voor?
  • Hoe wilt u herinnerd worden?

Natuurlijk zijn er heel veel vragen die we kunnen stellen. Daarom is het zo belangrijk dat we deze vragen van te voren goed voorbereiden, zodat u precies weet wat u moet vragen en hoe u het beste uit de hele ervaring kunt halen.

We hebben allemaal momenten in ons leven die de moeite waard zijn om te delen en om te bewaren. Onze levensverhalen zijn belangrijk – ze behoren tot ons collectieve geheugen en moeten worden gekoesterd. Vind daarom ook iemand wiens levensverhaal u graag zou willen dat anderen het horen, neem het op en deel het met de wereld!

Vind en deel zelf ook een verhaal

Bronnen:

U vindt de volgende artikelen misschien ook interessant:

Wereld Radio Dag: Een boeiende reis door de radiogolven
Hoe is ons tv-kijkgedrag in de afgelopen 50 jaar veranderd?
Onafhankelijkheid door gemeenschappelijk- of centraal wonen.