Internationale Vrouwendag; Inspirerende Nederlandse vrouwen

Geschreven door Stannah

Van baanbrekende wetenschappelijke en levensreddende ontdekkingen tot literair meesterschap en acties voor vrede en mensenrechten. De rol van vrouwen over de hele wereld is altijd van cruciaal belang geweest. Terwijl de Internationale Vrouwendag een moment is om alle vrouwen te eren, is het opmerkelijk dat veel inspirerende vrouwen rimpels en grijze lokken hebben.

Deze tekenen van veroudering zijn zwaar bevochten medailles. Deze vrouwen hebben tientallen jarenlang in hun respectievelijke vakgebied gewerkt, doorgebracht en ongelofelijke belangrijke momenten gecreëerd.

8 Maart is een internationale dag die de sociale, economische, wetenschappelijke, culturele en politieke prestaties van vrouwen viert. Internationale Vrouwendag is ook een oproep tot actie; om de gelijkheid van mannen en vrouwen te versnellen. En om alle vrouwen te vieren!

Inhoudsopgave:

• Betekenis en geschiedenis van Internationale Vrouwendag
• Waarom het belangrijk is Internationale Vrouwendag te vieren
• Wist u dat? Belangrijke feiten van de UNESCO en de Verenigde Naties
• Het vrouwenkiesrecht in Nederland
• Inspirerende Nederlandse vrouwen – van vroeger en nu

Betekenis en geschiedenis van Internationale Vrouwendag

Volgens de wereldorganisatie UNESCO vond de eerste gebeurtenis, die aanleiding gaf tot wat de eerste Internationale Vrouwendag zou zijn, plaats op 28 februari 1908. Op deze dag protesteerde een groep van 15.000 vrouwen op de straten van New York voor hun rechten. Maar het was pas in 1945 dat het Handvest van de Verenigde Naties de eerste internationale overeenkomst vastlegde waarin het beginsel van gelijkheid tussen vrouwen en mannen werd vastgelegd. 42 Jaar geleden, op 8 maart 1975, vierde de VN haar eerste officiële Internationale Vrouwendag.

Daarna zijn landen over de hele wereld op 8 maart bijeengekomen om de sociale, economische, culturele, wetenschappelijke en politieke prestaties van vrouwen te vieren.

De doelstelling van deze dag is om te concentreren op de rol van vrouwen in innovatie, onderwijs en werk om op deze manier een meer gelijkwaardige wereld te bevorderen. Vrouwen van over de hele wereld worden erkend voor hun inspanningen tegen de ongelijkheid waarmee ze in 2018 nog steeds worden geconfronteerd.

Waarom het belangrijk is Internationale Vrouwendag te vieren

De Internationale Vrouwendag is hét moment om na te denken over de behaalde resultaten, om de moed en vastberadenheid te vieren van zowel gerenommeerde als gewone vrouwen, die een buitengewone rol hebben gespeeld in het vooruit helpen van de wereld.

We willen allemaal in een samenleving leven waarin vrouwen en meisjes vrij zijn om hun eigen keuzes te kunnen maken. Vrij van geweld en discriminatie. Daarom is het belangrijk om ervaringen uit te wisselen en de boodschap te verspreiden over goede praktijken die de bewustwording vergroten. En genderbeleid en -strategieën te bevorderen die pleiten voor de beëindiging van geweld tegen vrouwen.

Wist u dat? Belangrijke feiten van UNECO en de Verenigde Naties

De wereld verandert en veel van deze veranderingen hebben belangrijke gevolgen voor vrouwen. Ondanks de nieuwe mogelijkheden hebben we nog een lange weg te gaan om het doel “Planeet 50-50 in 2030” te bereiken, aangezien wereldwijd de volgende feiten nog altijd een realiteit zijn:

• 31 miljoen meisjes van basisschoolleeftijd gaan niet naar school (UNESCO, 2013);
• Wereldwijd hebben 35% van de vrouwen ten minste één keer in hun leven te maken gehad met fysiek en/of seksueel geweld (VN, 2015);
• Bijna 2/3 van de analfabeten is vrouw, een percentage dat twintig jaar lang onveranderd is gebleven (VN, 2015);
• Minder dan 4% van de 500 grootste bedrijven ter wereld hebben een vrouw als directeur (VN, 2015);
• Vrouwen vertegenwoordigen 2/3 van de armste burgers ter wereld (UNESCO, 2014);
• Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in wetenschappelijke en technologische vakken. Slechts 29% van de onderzoekers ter wereld zijn vrouwen (UNESCO, 2014).
• In 2017 is Nederland op de ranglijst voor gelijkheid tussen vrouwen en mannen gezakt van de 16de naar de 32ste plaats. De ongelijkheid in politieke macht en inkomen is juist gestegen.

Indien u deze ranglijst zelf wilt bekijken kunt u dat via de blauwe link doen. Ook de VN heeft een site met meer informatie.

Het stemrecht van vrouwen in Nederland

Tegenwoordig zien wij het vrouwenkiesrecht als iets vanzelfsprekends. Vrouwen hebben hier begin vorige eeuw echter ontzettend hard voor moeten strijden. Het is bijna ongelofelijk wanneer we denken dat vrouwen in Nederland nog geen 100 jaar het stemrecht hebben. Het was mede dankzij dokter Aletta Jacobs, die begin vorige eeuw 25 jaar lang voor het stemrecht gevochten heeft, dat vrouwen vandaag de dag in Nederland kunnen stemmen. De wet dat vrouwen mochten stemmen werd in Nederland in 1919 goedgekeurd. De wet trad in werking in 1920 en tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 1922 konden alle vrouwen in Nederland van het actieve kiesrecht gebruikmaken.

Aletta Jacobs is zonder twijfel het boegbeeld van de eerste feministische golf in Nederland. Wie was deze bijzondere vrouw?

Bron: Wikipedia

Dokter Aletta Jacobs

• Dr. Aletta Jacobs werd in 1854 te Sappemeer geboren. Haar vader was een heelmeester en samen met haar moeder hadden zij elf kinderen.
• Al vroeg wist Aletta dat zij ook dokter wilde worden, daarom schreef zij op haar 17de een verzoekschrift aan de liberale minister Thorbecke, of zij ook mocht studeren.
• Hij gaf zijn akkoord aan haar vader en Aletta mocht naar de Rijksuniversiteit in Groningen.
• Aletta was de eerste vrouw in Nederland die een universitaire opleiding afrondde, haar zus Charlotte was de tweede.
• In 1877 en 1878 legde ze haar examens af waar ze voor slaagde, en zo werd ze de eerste vrouwelijke Nederlandse arts.
• In 1879 ging Aletta na haar promotie naar Londen in Engeland. Daar ging ze zich meer verdiepen in vrouwen- en kindergeneeskunde. Via andere vrouwelijke Engelse artsen zoals Elizabeth Garret Anderson ontmoete Aletta, Millicent Fawcett, een feministe en suffragette. Ze ontmoete meer intelligente en ruimdenkende mensen en ging bijvoorbeeld mee naar een instelling waar prostituees werden onderzocht.
• Terug in Nederland hield zij twee keer per week open spreekuren voor diegenen die de dokter niet konden betalen.
• Ze hielp vrouwen aan voorbehoedsmiddelen zodat zij niet constant zwanger werden.
• Dankzij Aletta kwam er een wet tot stand die winkels verplichte zitgelegenheid voor het personeel te regelen, omdat zoveel vrouwen 11 uur achterelkaar moesten blijven staan.
• In 1922 hadden vrouwen dan eindelijk het stemrecht na 25 jaar actievoeren door Aletta en haar medestrijdsters en strijders.
• Aletta heeft bijna haar hele leven gestreden voor vrouwenrechten, maar ook bijvoorbeeld voor vrede tijdens de Eerste Wereldoorlog. Zo is ze bij President Woodrow Wilson in de VS geweest om een voorstel over te brengen ter bemiddeling zodat er een einde aan de oorlog gemaakt zou kunnen worden.Een bijzondere vrouw aan wie iedereen, niet alleen de vrouwen van Nederland, veel te danken heeft.

Inspirerende Nederlandse vrouwen – van vroeger en nu

Gelukkig zijn er genoeg inspirerende vrouwen in ons mooie Nederland, dus laten we er eens een paar opnoemen. Helaas konden wij slechts een kleine selectie maken, maar voelt u zich vrij om zelf ook te zoeken!

Nederlandse vrouwen die actief waren in de vrouwenbeweging van de vorige eeuw

Linksboven: Aletta Jacobs. Rechtsboven: Rosa Manus, direct daaronder: Wilhelmina Drucker Daaronder: Lizzy van Dorp Linksonder Joke Smit. Daarnaast: Johanna Naber.

• Politicus Wilhelmina Drucker: geboren in 1847, was één van de eerste Nederlandse feministen. Daarnaast was zij ook schrijfster en vredesactiviste. De feministische beweging Dolle mina is geïnspireerd door haar bijnaam ijzeren Mina. Samen met andere vrouwen richtte zij verenigingen voor het Vrouwenrecht op. Ook nam zij in 1891 als afgevaardigde deel aan het congres van de Tweede Internationale in Brussel. Een rolmodel voor vrouwen van over de hele wereld.
• Schrijfster Johanna Naber: Geboren in 1859, was één van de eerste Nederlandse feministen. Zij schreef verschillende historische werken met als onderwerp vaak vrouwen die een belangrijke rol in de emancipatie hadden. In 1898 werd ze lid van de Vereniging voor Vrouwenkierecht, en in 1922 was zij ook betrokken bij de Internationale Vrouwenraad. In 1921 werd ze in de gemeenteraad van Amsterdam gekozen.
• Pacifiste Rosa Manus: geboren in 1881, was activiste voor vrouwenkiesrecht en vrouwenrechten in het algemeen. Ook zij zat in verschillende verenigingen voor vrouwenrechten. In 1932 haalde ze 8 miljoen handtekeningen op van vrouwen over de hele wereld als vredeactiviste. Ze was medeorganisator voor conferenties en vredesorganisaties tegen oorlog en fascisme. Ze werkte samen met Aletta Jacobs en Johanna Naber.
• Econoom Lizzy van Dorp: geboren in 1872, de eerste vrouw die als jurist in Nederland afstudeerde en de eerste vrouwelijke econoom van Nederland. Van haar hand zijn verschillende publicaties verschenen, en ook maakte zij zich sterk voor de bescherming van de rechten van gescheiden vrouwen en kinderen.
• Journaliste en onderwijzeres Joke Smit: geboren in 1933, begon met haar artikel: “het onbehagen van de vrouw” de tweede feministische golf in Nederland. Een zeer belangrijke feministe in de jaren 70 van de vorige eeuw. Zij studeerde aan de UvA en schreef verschillende publicaties op het gebeid van vrouwenzaken in de politiek. Zij is een icoon van de tweede feministische golf en van groot belang voor de Nederlandse vrouwengeschiedenis.

Nederlandse vrouwen uit de literaire wereld

Linksboven: Annie M.G. Schmidt. Rechtsboven: Anne Frank, direct daaronder: Hella Haasse Linksonder: Jessica Durlacher Daarnaast: Thea Beckman Rechtsonder: Hella Haasse

Wij Nederlanders mogen ons gelukkig prijzen wanneer het aankomt op het aantal talentvolle vrouwelijke schrijvers dat ons land telt. Hieronder hebben wij een kleine selectie gemaakt, van jeugdboeken tot boeiende en complexe romans:

Jeugdboekenschrijfster Thea Beckman: wie is er niet mee opgegroeid? Thea Beckman schreef zeer boeiende (historische) kinder- en jeugdboeken. Haar bekendste boek, Kruistocht in spijkerbroek, kreeg de Gouden Griffel en een Europese prijs voor het beste historische jeugdboek. Ook is het boek verfilmd en tot een musical gemaakt. Ze ontving verschillende literaire prijzen en schreef 27 kinder- en jeugdboeken. Haar erfgoed zal voor altijd in de harten van de kinderen en volwassenen blijven die dankzij haar verhalen verschillende werelden hebben mogen verkennen.

Schrijfster Jessica Durlacher: begon haar carrière als criticus en columniste. In 2011 won zij de Opzij Literatuurprijs voor haar boek De Held. Ze schreef 9 boeken en heeft de graphic novels van Art Spiegelman Maus I en Maus II over de Jodenvervolging naar het Nederlands vertaald. Als criticus en columniste schreef ze voor o.a. De Volkskrant, De Tijd en Vrij Nederland.

Dichteres en schrijfster Annie M.G. Schmidt: velen kennen haar van Jip en Janneke, Pluk van de Petteflet en Abeltje. Ze was echter van zo veel andere markten thuis! Zo maakte ze verzen, liedjes, boeken, toneelstukken, musicals en radio en tv-programma’s. Ze is opgenomen in het Canon van Nederland met de omschrijving: “Tegendraads in een burgerlijk land” en heeft verschillende prijzen op haar naam staan. Voor generaties Nederlanders zal er altijd een speciale plek in hun harten bestaan voor Annie.

Icoon Anne Frank: ook Anne Frank is opgenomen in het Canon van Nederland én ze is ook de meest gelezen Nederlandstalige auteur ooit! Haar naam is bij (bijna) iedereen over de hele wereld bekend. Haar dagboek “Het Achterhuis” heeft zo’n impact op de wereld gehad dat het nooit meer weg te denken is. Haar dagboek staat ook op de UNESCO Werelderfgoedlijst voor documenten, en is een erfstuk dat generaties lang zal door blijven leven.

Auteur Hella Haasse: behoort tot de in het buitenland meest gelezen Nederlandse schrijfsters en was ook een van de eerste die haar werk in het buitenland onder de aandacht bracht. In 1983 ontving ze de P.C Hoofdprijs en in 2004 de Prijs der Nederlandse Letteren. Ze schreef romans, essays, toneelstukken en poëzie. Haar meeste bekende boeken zijn: Oeroeg, Het woud der verwachtingen en de roman Heren van de thee.

Enkele belangrijke vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis

Linksboven: Els Borst. Daarnaast: Marga Klompé Rechtsboven: Marie Anne Tellegen, Linksonder: Anne de Waal Daarnaast: Juliana van Stolberg Rechtsonder: Tesselschade Roemersdr.

Wij hebben al naar een aantal zeer belangrijke vrouwen gekeken, zoals dokter Aletta Jacobs en Anne Frank. Gelukkig zijn er echter nog veel meer opmerkelijke vrouwen die, zowel in de vorige eeuw als in de eeuwen daarvoor, belangrijke bijdragen aan onze vaderlandse geschiedenis hebben geleverd.

Politica en hoogleraar Els Borst: minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in de kabinetten Kok I en Kok II. Arts en hoogleraar, heeft gestreden voor een groot aantal medisch-ethische kwesties zoals euthanasie zodat deze niet meer strafbaar gesteld werd. Ook realiseerde zij een wijziging van de tabakswet waardoor het verboden werd voor kinderen onder de 16 jaar om tabak te kopen. Zij ontving verschillende onderscheidingen zoals Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw en Officier in de Orde van Oranje-Nassau.

Muze van de Muiderkring, Tesselschade Roemersdr: één van de meest gewaardeerde en bijzondere vrouwen uit de 17de eeuw. Dichteres, zangers, glasgraveerster en lid van de vermeende groep geleerden en letterkundigen die samen kwamen in het Muiderslot voor muzikale en literaire salons. Tot haar vrienden, die haar als hun gelijke zagen (wat uiteraard niet echt voorkwam in de 17de eeuw) behoorden P.C. Hooft, Vondel en Bredero. Door haar tijdgenoten werd zij gezien als niet alleen een mooie, deugdzame, liefhebbende echtgenote en zorgzame moeder maar ook zeer ontwikkeld en kunstzinnige vrouw.

Eerste bewindsvrouw van Nederland, Anna de Waal: zij was staatssecretaris van 1953 tot 1957 en begon haar carrière als lerares aardrijskunde. Ze gaf onder andere les in toenmalig Nederlands-Indië, waarvoor ze tijdens de Tweede Wereldoorlog als Indische gijzelaar naar het concentratiekamp Ravensbrück moest. Na de oorlog werkte ze als wetenschappelijk medewerkster aan de Rijksuniversiteit Utrecht. In 1951 was ze VN-vrouwenvertegenwoordigster en gaf ze een speech tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Ze werd politiek actief in Utrecht en de Tweede Kamer voor de KVP en in 1953 werd zij staatssecretaris van Onderwijs. Helaas heeft zij door de Waternoodramp weinig aandacht hiervoor gekregen, iets dat haar altijd heeft bijgestaan.

Stammoeder, Juliana van Stolberg: stammoeder van het huis van Oranje-Nassau. Ze was de moeder van zowel Willem Prins van Oranje als Jan van Nassau (haar eerste man was op vroege leeftijd gestorven en daarom is ze hertrouwd). Wat opmerkelijk aan haar is, is dat ze zelf in totaal 17 kinderen kreeg! Wat betekent dat alle Europese vorstenhuizen haar als een van hun voormoeders kunnen rekenen, hetgeen betekent dat er Nederlands bloed stroomt door heel adellijk Europa! Prinses Juliana was naar haar vernoemd en had tot aan haar dood een portret van haar stammoeder in haar kantoor hangen.

Eerste vrouwelijke Minister van Staat, Marga Klompé: in 1956 was het dan zo ver en kreeg Nederland voor het eerst een vrouwelijke minister. Ze was echter niet de eerste vrouwelijke bewindsvrouw aangezien dat Anne de Waal was. Ook was Marga Klompé de eerste vrouw die de eretitel Minister van Staat mocht ontvangen. Als klein meisje blonk Marga uit vanwege haar goede cijfers en mocht daarom van haar ouders doorstuderen. Ze koos voor scheikunde in Utrecht. Tijdens de oorlog was zij betrokken bij het verzet en werkte ze voor vele verschillende vrijwilligersorganisaties. Door haar optreden in Europese politieke arena’s kreeg zij de bijnaam “Miss Europa”. Op 13 oktober werd ze beëdigd als minister van Maatschappelijk werk in het vierde kabinet Drees. Ze heeft gedurende de jaren 50 en 60 vaak aan haar mannelijke collega’s moeten laten zien dat ze tegen haar politieke taak was opgewassen.

Eminence Grise, Marie Anne Tellegen: directeur van het Kabinet der Koningin, verzetsstrijdster en feministe. Een zeer indrukwekkende lijst titels! Ze studeerde rechten in Utrecht, had rond 1919 een vrije liefdeservaring en was een bohemienne die haar eigen weg ging en die niet met zich liet spotten. Ze heeft voor verschillende feministische doelen gestreden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was zij betrokken bij het onderbrengen van joodse kinderen, zat bij de organisatie van de verzetskrant “Vrij Nederland” en toen zij tot de leiding van het Nationaal Comité van Verzet behoorde opereerde zij onder de codenaam Dr. Max. In juli 1945 kwam zij bij Koningin Wilhelmina op bezoek, twee maanden later benoemde deze haar tot directeur van het Kabinet der Koningin. Ze was een van de weinige die toenmalig minister-president Drees mocht tutoyeren en had een informele relatie met koningin Juliana die ze met Lieve J of Lieve chef aansprak. Een zeer indrukwekkend bestaan had deze vrouw!

Gelukkig zijn er veel vrouwen in de Nederlandse geschiedenis die belangrijk voor ons land zijn geweest. Indien u hier meer over wilt lezen raden wij de volgende website aan: http://www.1001-vrouwen.nl/

Sinds de oprichting is de Internationale Vrouwendag uitgegroeid tot een wereldwijde viering van de prestaties van vrouwen uit het verleden en heden, met het oog op de toekomst van de nieuwe generaties.

Vrouwen hebben in de loop van de geschiedenis aangetoond dat ze nieuwe kwaliteiten en leiderschapsvaardigheden kunnen bieden, dat ze in staat zijn om deze wereld op een meer coöperatieve en minder confronterende manier vooruit te helpen. Samen kunnen vrouwen én mannen profiteren van het leven in een samenleving die gebaseerd is op rechtvaardigheid.

U vindt de volgende artikelen misschien ook interessant:
De geschiedenis van mobiliteitshulpmiddelen
Dag van de ouderen: de rol van ouderen door de geschiedenis heen
Ouderen en vliegen. Gouden combinatie of stressbom?